चैत्र १९, काठमाडौं ।   राना थारू समुदायले मनाउने परम्परागत ‘खखडेहरा पर्व’ का अवसरमा प्रदेश सरकारले आज एक दिन प्रदेशभर सार्वजनिक बिदा दिएको छ ।

नेपालको कैलाली र कञ्चनपुर जिल्लामा बसोबास रहँदै आएको आदिवासी रानाथारु समुदायले एक महिना ८ दिनसम्म मनाइने होरी पर्वको अन्तिम दिन सोमवार रानाथारु समुदायले खखडेहरा पर्व मनाउँछन् । 

राना थारूको धार्मिक एवं सांस्कृति महत्व बोकेको खखडेहरा पर्वको आफ्नै मौलिकता रहेको छ । खखडेहरा पर्वमा बिहानै राना थारु समुदायका अगुवाले घर–घरबाट पूजा सामग्री सङ्कलन गर्ने गर्छन् । उनीहरुले पूजा गर्न सात प्रकारको अन्न सङ्कलन गर्दछन् ।  राना थारु समुदायले सङ्कलित पूजा सामग्रीलाई  ‘सत्ना’ भन्ने गर्दछन् ।

खखडेहरा पर्वको पूजा भने विशेष गरी साँझपख नै गर्ने गरिन्छ ।

गाउँको रीतितिथि, संस्कृति बसाल्नका लागि नियुक्त गरेका भलमन्सा, चाकर, भर्रालगायतले गाउँको चौबाटोमा विधि विधानअनुसार पूजा गरी सकेपछि माटोको गोली अर्थात् माटोबाट बनाइएका हडिया, खप्टा, घोडाको मूर्ति, दियोलगायत फोड्ने चलन छ । राक्षसी प्रवृत्तिलाई भगाउन जाने भएकाले फोडेर फर्कने क्रममा पछाडि फर्केर हेर्नुहुँदैन, फर्केर हेरेमा सँगै घर फर्कने र अनिष्ट निम्त्याउँछ भन्ने जनविश्वास रहेको छ । ती माटाका गोलीलाई यो समुदायमा 'खखडेहरा' भन्ने गरिन्छ । 

साँझपख घर घरमा पुगेर फगुवा माग्ने गरिन्छ । फगुवामा गच्छे अनुसारको नगद रकम माग्ने गरिन्छ । फगुवा माग्नेले साँझ रमाइलो गर्दै भोज खाने गर्दछन । साँझपख महिला र पुरुषले परम्परागत शृङ्गार गरी होली खेल्ने गरिन्छ । यो पर्वमा गरिने पूजाले अन्नबाली सप्रने, रोगव्याधि हट्ने, गाउँमा खुशियाली छाउने भन्ने जनविश्वास रहेको पाइन्छ ।

रानाथारु समुदायले फागुन १२ गते पूर्णिमाको रातिदेखि होरी मनाउन थालेको हो । २ चरणमा होरी मनाउने प्रचलन रहेको यो समुदायले पहिलो चरण अन्तर्गत फागुन पूर्णिमा १२ गतेदेखि चैत पूर्णिमा १२ गतेसम्मको अवधिमा जिउँदो होरी र त्यसपछिको ८ दिन मृत होरी मनाउने गर्दछन् ।