१८ असार, काठमाडौं । धनुषाको सबैला नगरपालिका–६ गोविन्दपुरमा आठौंरनवौं शताब्दीतिरका लिच्छविकालीन अवशेषहरु फेला परेका छन् । सबैला नगरपालिकाको पहलमा पुरातत्वविद् प्रकाश दर्नालसहित मठेश्वरनाथ मन्दिरको पुरातत्व विभागको तीन सदस्यीय टोलीले उत्खनन् गर्नेक्रममा सयौं वर्ष पुरानो लिच्छविकालीन अवशेषहरू फेला परेका हुन् ।
तीन सदस्यीय टोलीले असार ७ गतेदेखि प्राचीन मन्दिरको भगनावशेषको उत्खनन् सुरु गरेको थियो । उत्खननका क्रममा लिच्छविकालीन शिलालेख र सिक्कासहितका प्रमाणहरू भेटिएका छन् । पुरातत्वविद् दर्नालका अनुसार शिलालेखमा लिच्छवि शैलीको ‘माना’ अर्थ आउने अक्षर भेटिएकाले मन्दिरको अवशेष आठौंरनवौं शताब्दीतिरको हुन सक्ने अनुमान गरेको हो ।
अहिलेसम्म दुई वटा पत्थर जोड्ने आइरन डावर, फलामको गोलो रिङ, मन्दिरको माथिको सरफेशमा भारतीय र नेपाली सिक्काका भेटिएको बताउँदै पत्थरमा लेखिएको ‘माना’ अक्षर हेर्दा लिच्छविकालीन देखिन्छ । अरु अक्षर खिइसकेको छ । अन्य भेटिएको आधारमा मन्दिरको प्राचीनता पत्ता लगाउन सकिने उनले जानकारी दिए ।
उत्खनन् जारी छ र अवशेषहरू भेटिने क्रम पनि जारी छ ।
स्थानीयका अनुसार यसलाई कुशेश्वरनाथ मन्दिर भन्ने गरिन्थ्यो । स्थानीय ७५ वर्षीय शन्त विन्देश्वर यादवका अनुसार चार दशकअघि हेमबहादुर मल्लका भाइ झोपे मल्लले खजाना भेट्न सक्ने भन्दै जीर्ण मन्दिरको भाग तोडफोड र उत्खनन् गराएर अलपत्र छाडिदिएका थिए ।
तोडफोड भएको मन्दिरका पत्थरहरु नजिकका गाउँका मानिसहरूले पनि लगेको स्थानीयले बताए । मेयर कारीराम यादवले मठेश्वर महादेवको संरचना तोडफोड गरी लगेकाहरुबाट पनि संकलन गरिने बताए । मठेश्वरनाथको शिवलिंग गोविन्दपुरमा राखिएको स्थानीयले बताए ।
पश्चिमतर्फको मन्दिरको प्रवेशद्वारबाट उत्खनन् सुरु गरिएको छ । भग्नावशेषको माथिल्लो भागमा सिमेन्ट र निकै पुराना इँटाले छोपिएको छ । तल्लो भागमा पत्थरमा एकआपसमा ‘इन्टर लक’ गरिएको छ । पुरातत्वविद् दर्नालले भग्नावशेष हेर्दा उत्खनन् गर्दै जाँदा भेटिएको ज्यामितीय आकारको बुट्टा यसअघि कतै नदेखिएको बताएका छन् ।
