आज पनि ‘आर्य’ लाई जाति मान्ने विद्वानहरू छन् । मानवताका गुणहरूलाई एउटै जाति मान्नेहरूले प्राचीन इतिहासको राजनीतिक, सांस्कृतिक र वैज्ञानिक आयामहरू बुझ्न सक्दैनन् ।
हजारौं वर्षअघि सरस्वती नदीको किनारमा ऋषिमुनीहरूले संसारका सबै जाति–जनजातिहरू ‘अमृतपुञ्ज’ भएको घोषणा गरेका थिए । उनीहरूले सम्पूर्ण मानव जातिलाई अमृतपुत्र घोषित गरे तर कसैलाई पनि न जंगली, न असभ्य, न आदिवासी, न सहरवासी नै भने । त्यसैगरी उनीहरूलाई आ–आफ्नो जिम्मेवारी र कर्तव्यवोध गराए ।
ऋषिमहर्षिहरूले दिव्य धाम निवासी हिरण्यगर्भ समान तेजस्वी पुरुषसँग साक्षात्कार गर्दै उद्घोष गर्नुभयो – ‘धर्म परमात्माको ज्ञान प्राप्त गर्ने मार्ग हो ।’ यो हिन्दुत्वको पहिलो परिभाषा थियो । हिन्दू धर्मसँग पहिलो पटक साक्षात्कार गर्ने ऋषिहरूले यसलाई ऋग्वेदमा ऋतु भनेका थिए । उपनिषद्का मन्त्रद्रष्टाहरूले ऋतुको महत् व्याख्या गरे । त्यो परमात्मालाई जान्न हिन्दू धर्मको लागि अनन्त प्रेरणाको स्रोत बन्यो । अर्जुनको भ्रम हटाउनका लागि भगवान श्रीकृष्णले गीताको रूपमा त्यही दर्शनको सार व्यक्त गर्नुभएको थियो । महर्षि व्यासले जय (महाभारत) नामक इतिहासको रचना गर्नु भयो । उहाँको माध्यमबाट यो ज्ञान भारतवर्षको चारैतिर फैलियो । यही ज्ञानको अधिष्ठानमा मात्र एक सय वर्षअघि स्वामी विवेकानन्दजीले शिकागोको विश्व धर्म परिषद्मा हिन्दूत्वको परिभाषा प्रकट गर्नुभएको थियो, जसलाई सबैले हिन्दू धर्मको विजयगाथाका रूपमा स्वीकार गर्दछन् ।
ऋग्वेदकालदेखि आजसम्म हजारौं वर्षदेखि फैलिएको हिन्दुत्वको यो विजयगाथा विश्वको समग्र इतिहासमा एउटा अद्भुत अध्याय हो । यसको लक्ष्य सारा संसारलाई सुसंस्कृत बनाउने थियो । संसारको कल्याणको लागि पहिलो आवश्यकता सुसंस्कृतता थियो, तथा तेजस्वी राष्ट्रिय समाज निर्माण गर्ने र त्यसको आधारमा लक्ष्यतर्फ अग्रसर हुनु हो । एउटा राष्ट्र, संगठन र बलियो राष्ट्रिय समाजको सुसंस्कृत संस्कृति अपरिहार्य हुन्छ ।
आजको ऐतिहासिक मर्यादा
आज स्वीकार गरिएको इतिहासको आधारमा भारतवर्षको इतिहास बुझ्न पर्याप्त छैन । स्वामी विवेकानन्दले विश्वलाई सम्बोधन गरिरहेको बेला पश्चिमी विचारधारामा पृथ्वीको उत्पत्ति ६ हजार वर्षअघि मात्र भएको मानिन्छ । जबकि हाम्रा महान् ऋषिहरूका शोध परम्परा अनुसार करिब १९७ करोड ५० लाख वर्ष पहिले पृथ्वीको निर्माण भएको थियो । हिन्दुत्वको प्राचीन युग गणना अनुसार सातौं मन्वन्तरको २८ औं महायुगको कलियुग आजभन्दा ५१२६ वर्ष पहिले आरम्भ भएको छ । त्यसअघि द्वापर युग थियो जसमा महाभारत युद्ध भएको थियो । द्वापर युगभन्दा पहिले त्रेतायुग थियो । श्रीरामको जन्म त्रेतायुगमा भएको थियो । आजको परिभाषा मात्र बुझ्नेहरूले रामायण–महाभारतका ऐतिहासिक घटनाहरू, त्रेता र द्वापर युगमा महापुरुष भएका सयौं महापुरुषहरूको इतिहास बुझ्न असम्भव छ । आर्यशब्दको अर्थ हो– ‘श्रेष्ठ, सुसंस्कृत’ जुन एक गुण विशेषण हो ।
आज पनि ‘आर्य’ लाई जाति मान्ने विद्वानहरू छन् । मानवताका गुणहरूलाई एउटै जाति मान्नेहरूले प्राचीन इतिहासको राजनीतिक, सांस्कृतिक र वैज्ञानिक आयामहरू बुझ्न सक्दैनन् । तिनीहरूको दृष्टिकोणबाट, भारतवर्षको ऐतिहासिक अवधि बढीमा केही सय वर्ष २–३ हजार वर्ष पहिले मात्र सुरु भएको भन्दछन् । उनीहरूको दृष्टिकोण पूर्वाग्रही छ ।
संसारमा कुनै पनि राष्ट्रको पाँच, छ हजार वर्षको निरन्तर इतिहास छैन । न त तिनीहरूको संस्कृति अखण्ड छ । भारतवर्षको इतिहासलाई अर्थात् हिन्दुत्वको यस विश्वव्यापी परिप्रेक्ष्यमा हेर्नुपर्छ ।
विश्व इतिहासको समस्या
भारतवर्षका प्राचीन ग्रन्थहरू, महाभारत र इतिहासपुराणले संसारको सबैभन्दा प्राचीन घटनाहरू सङ्केत गर्दछन् । त्यो समयको भूगोल पनि वर्णन गरिएको छ तर उनीहरूले यसलाई स्वीकार गरेर इतिहासको पुनर्लेखन गर्न चाहँदैनन् र उनीहरूमा त्यो क्षमता पनि छैन । पहिलो, उनीहरूमा त्यस्तो मानसिकता छैन र दोश्रो उनीहरू आफ्नो श्रेष्ठताको झुटो घमण्ड त्याग्न पनि सक्दैनन् ।
इतिहास साक्षी छ कि राजनीतिक मात्र होइन सांस्कृतिक इतिहासमा पनि उत्थान र पतनका कालहरू हुन्छन् । त्यस अवधिमा धेरै सभ्यताहरू समृद्ध भए । लगभग अनेकौं सभ्यताहरूले सदाको लागि आफ्नो पहिचान गुमाए । इजिप्ट, सुमेर (वर्तमान इराक), इरान, हत्ती (वर्तमान तुर्कीस्तान), रोम (इटाली) कुनै समय विश्वका यी प्राचीन राष्ट्रहरू थिए । ती सभ्यताहरू त्यतिबेला सर्वोच्च स्थानमा पुगेका थिए । आज ती राष्ट्रहरूमध्ये कुनैमा पनि त्यो समयको पहिचान छैन । धेरै राष्ट्रहरूको नाम परिवर्तन भयो, मौलिक सभ्यताहरू पूर्ण रूपमा नष्ट भए । त्यतिबेला बेलायत, फ्रान्स, जर्मनी आदि युरोपेली राष्ट्रहरू थिएनन् । संसारमा कुनै पनि राष्ट्रको पाँच, छ हजार वर्षको निरन्तर इतिहास छैन । न त तिनीहरूको संस्कृति अखण्ड छ । भारतवर्षको इतिहासलाई अर्थात् हिन्दुत्वको यस विश्वव्यापी परिप्रेक्ष्यमा हेर्नुपर्छ । पश्चिमाले आफ्नो दुष्ट अवधारणालाई पूरा गर्न पहिलो र दोस्रो विश्वयुद्ध लडेका थिए । यति मात्र होइन, दोस्रो विश्वयुद्धपछिको बेलायत, फ्रान्स, पोर्चुगल, स्पेन, नेदरल्यान्ड्स, जर्मनी, रुस र चीनको राजनीतिक इतिहासले पनि यो हिंस्रक पशुकोजस्तो मानसिकता देखाउँछ । अहिले मुस्लिम साम्प्रदायिक राष्ट्र पनि यही विकृत मानसिकताको सिकार छ । क्रिस्चियन सम्प्रदायको दुई हजार वर्ष लामो इतिहास छल, जालसाजी, अत्याचार र हत्याबाहेक केही होइन । तर जब हामी भारतवर्षको इतिहासलाई हेर्छौं, यसको विशिष्ट विशेषताहरू दिमागमा आउँछन् । हिन्दूहरूले कुनै पनि राष्ट्र वा मानव समूहलाई क्रूर शक्तिको सहायताले आक्रमण गरेर विजय हासिल गर्न कहिल्यै चाहेनन् । न त कुनै समुदायले जबरजस्ती कुनै धर्मको प्रचार वा प्रचार गरेको छ । सारा संसार एउटै परिवार हो भन्ने हिन्दू दर्शनको मान्यता छ । विश्वका केही प्राचीन सभ्यताहरू अर्थात् हिन्दू धर्म–संस्कृतिबाट प्रभावित थिए । त्यो प्रभाव हतियारको सहायताले सिर्जना भएको थिएन । पश्चिम एसिया र दक्षिणपूर्वी एसियाका धेरै देशहरूमा हिन्दू संस्कृति, सभ्यताले अनुप्राणित शासन व्यवस्था सयौं वर्षसम्म जारी रह्यो । भारतवर्षको उदेश्य विश्व कल्याण हो । सबै मानव जाति सुखपूर्वक बाँचुन् कोही दुःखी नहोउन् । त्यो उदात्तता हाम्रो दार्शनिक विचारधाराको स्वाभाविक प्रामाणिक विजय थियो ।
इतिहासका दुई विशेषताहरू
हिन्दुत्वको इतिहासका दुईवटा विशेषता छन् । हिन्दू धर्मको माध्यमबाट मानव जीवन मूल्यहरूको व्यापकता र प्रसार एक प्राकृतिक प्रक्रिया थियो । यो प्रक्रिया लागू गर्ने महत्वाकांक्षी राज्य योद्धाहरू थिएनन् । उसलाई साम्राज्य विस्तार गर्ने कुनै विचार थिएन । ऋषि, तपस्वी, संन्यासी र भिक्षुहरूको योगदान त्यसमा महŒवपूर्ण थियो । यस कारणले, आज केही विद्वानहरूले स्वामी विवेकानन्दलाई ‘योद्धा संन्यासी’ भनेर वर्णन गर्छन् । यस प्रकारको योद्धा संन्यासी , भिक्षुहरूको परम्परा महर्षि अगस्तिले प्राचीन कालमा सुरु गरेका थिए, जुन आजसम्म जारी छ । आज पनि संसारभर यस्ता धेरै योगी, संन्यासी, साधु, आचार्य काम गरिरहेका छन् । हिन्दूत्वको शाश्वत विचारधाराको प्रवल धारा प्रदूषित मानव जीवनलाई शुद्ध गर्दै तिनै महापुरुषहरूबाट बगिरहेको छ । यो हिन्दुत्वको विजय गाथा हो । यो विजय गाथाको दोस्रो विशेषता भनेको राजनीतिक इतिहास हो । साँचो शक्तिले दुष्ट र विकृत शक्तिहरूसँग निरन्तर संघर्ष गर्नुपर्छ । यसको कुनै सीमा छैन । यी शक्तिहरू बाह्य आक्रमणकारीहरू हुन् या आन्तरिक दुष्ट र विकृत शक्तिहरू हुन् तब आपसमा द्वन्द्व अपरिहार्य हुन्छ । पुरातन समयमा जनताले आफ्नै शासकसँग संघर्ष गर्नुपथ्र्यो । राजा वेनले हिन्दू धर्म विरुद्ध शासन गरे, ऋषिहरूले मानिसहरूलाई आह्वान गरे र भने, “हन्यताम् हन्यताम् एषम् पापः प्रकृति दारूण ।” त्रेतायुगमा श्रीरामको नेतृत्वमा समाजले रावणको राक्षसी शक्ति विरुद्ध कडा संघर्ष गर्नुपरेको थियो । द्वापर युगमा सत्य प्रतिष्ठापनाको निम्ति कुरु वंशका महान् योद्धाहरू सत्यको स्थापनाका लागि आमनेसामने भए ।
कलियुगाब्दको प्रारम्भ
पाँच हजार वर्षअघि कलियुगाब्द प्रारम्भ हुँदा इजिप्टको ‘मिनोन’ र ‘वर्तमान इराक’ पनि प्रभावशाली राष्ट्र थिए । धेरै संन्यासी र व्यापारी सुमेर र इजिप्टमा बसोबास गरे । यिनीहरूद्वारा हिन्दू र त्यहाँको गरी यी दुवै सभ्यताहरू अन्र्तघुलन भई प्रभावित भएका थिए । हिन्दू देवताहरूसँग इजिप्टियन र सुमेरियन देवताहरू बीचको समानताको कारण पनि उस्तै छ । यसको कारण पनि उस्तै छ । ३५०० वर्ष पहिले (कलियुगाब्द १५०० तिर भारतवर्षबाट केही क्षत्रिय जातिहरू तुर्कस्तान (अनातोलिया) गएका थिए । स्थानीय जनजातिहरूले उनीहरूलाई स्वागत गर्दै स्वीकार गरे । फलस्वरूप त्यहाँ खत्ती (हत्ती) र मितन्नी दुई राष्ट्रहरू अस्तित्वमा आए । त्यतिखेर सूर्य र अग्निको पूजा गर्ने पारसी सभ्यता इरानमा फस्टाउँदै गइरहेको थियो । इरान भारतवर्षको पश्चिमी सीमामा थियो । गान्धार (अफगानिस्तान) हिन्दूहरूको महत्वपूर्ण क्षेत्र थियो । इरान, इराक, तुर्की , सिरिया, यी सबै देश हिन्दू धर्मसंस्कृतिबाट प्रभावित थिए । खत्ती र मितन्नी राज्यहरूमा क.यु. १७०२ (३४१० वर्ष पूर्व) द्वन्द्व भएको थियो । युद्धपछि मित्रताको सन्धिमा हस्ताक्षर भयो । जुन सन्धिको शुरुवातमा उल्लेख थियो– ‘मित्र, वरुण र नासत्य देवतालाई साक्षी राख्दै यो सन्धि गर्दैछौ ।’
राजनीतिक शक्तिहरूबीच समय–समयमा द्वन्द्व हुन्छ । खट्टी र इजिप्ट दुवै त्यस समयका महाशक्ति थिए । उनीहरूबीच भीषण युद्ध भएको थियो । त्यो युद्ध सिरियाको कादेशमा भएको थियो । युद्ध पछि, इजिप्टका फारो (सम्राट) रामेश (रामसे) र खत्ती सम्राट खत्तुशिल (हत्तुसिल) बीच मित्रता भयो । यसमा हिन्दू धर्मको प्रभावको समानता पनि देखिन्छ । हिन्दुत्वको विजय गाथा यहीं रोकिँदैन । एत्रुस्की सभ्यता इटालीमा कलियुगाब्द २००० पछि अर्थात् करिब ३००० वर्ष अगाडि देखापरेको थियो । यो सभ्यता हिन्दू धर्मबाट प्रभावित थियो । तिनीहरूका देवताहरूको प्रार्थना र पूजा विधिहरूले त्यो प्रभावलाई स्पष्ट पार्छ । रामायणको कथा त्यहाँ पुगिसकेको थियो । कलियुगको २३ औं शताब्दीका सार्भेटेरी (सर्वेतेरी, इटाली) मा रामायणका १० सुन्दर चित्र फेला परेका थिए । त्यसको करिब एक सय वर्षपछि मात्र रोमन सभ्यता सुरु भयो । पहिलो रोमन सम्राट रोमुलसले रोम शहरको स्थापना गरेका थिए । एत्रुस्की देवता नै तिनीहरूका देवता थिए । मन्दिरहरू बनाइएका थिए र रोमन भाषा प्रचलनमा भए पनि प्रार्थनाहरू एट्रस्कन भाषामा थिए । ग्रीक सभ्यतामा पनि हिन्दुत्वको त्यस्तै प्रभाव थियो । यी सबै प्राचीन सभ्यताहरू स्वतन्त्र थिए । तिनीहरूको वंश भिन्न थियो, भाषा फरक थियो । तिनीहरूले राष्ट्रको छुट्टै सांस्कृतिक परम्पराहरू सिर्जना गरे । त्यहाँ भारतवर्षका कोही पनि विजेता बनेका थिएनन् । तैपनि हिन्दू संस्कृतिबाट उनीहरू प्रभावित थिए । हजारौं वर्षदेखि विश्वभर हिन्दुत्वको लहर थियो र आज पनि छ । स्वतन्त्र प्राज्ञिक मस्तिष्कहरू आज पनि कहिल्यै हिन्दुत्वको महिमामण्डन गरेर थाक्दैनन् ।
अष्ट्रेलियाको उत्तरी छेउमा सुमात्रादेखि पपुवा न्यू गिनीसम्म फैलिएको प्रशान्त महासागरमा रहेका टापुहरूको नाम विशुद्ध संस्कृत र भारतवर्षीय सांस्कृतिक मूल्य अनुसार राखिएका छन् । सुमात्रा अर्थात् सुवर्णद्वीप, जाभा अर्थात् यवद्वीप, बालीद्वीप, सुम्बावाद्वीप, शशकद्वीप, श्रीरामद्वीप, यसरी सुन्दद्वीपहरूको श्रृंखला जयद्वीप (आर्यन जय अर्थात् पपुवा न्यूगिनी) सम्म पुग्छ । यो प्रामाणिक हो कि भारतीवर्षीय नाविकहरूले प्रशान्त महासागर अन्वेषण गरेका थिए ।
विश्वव्यापी हिन्दुत्वको लहर
मलेसिया (मलयद्वीप) मा कलियुगाब्द (१५०० वर्ष पहिले) को ३६ औं शताब्दीको ब्राह्मी शिलालेख फेला परेको छ । त्यतिबेला महान नाविक बुधगुप्त भारतवर्षबाट त्यहाँ गएका थिए । उनले एउटा मन्दिरको जीर्णोद्धार गरे र नन्दादीपको व्यवस्था गरे । इतिहासको प्रमाण अचम्मको छ । दुई सय वर्षपछि एक साहसी नाविक ‘वसुलुन’ मध्य अमेरिकाको मेक्सिको पुगे । यसको ब्राह्मी शिलालेख थोसुडे (मेक्सिको) मा पनि फेला परेको छ ।
दुई हजार वर्षअघि कौडिन्य नामका एक साहसी वीर कम्बोडिया (कम्बुज देश) पुगेका थिए । उनले हिन्दुत्वको सिद्धान्तमा राष्ट्र निर्माण गरेका थिए । त्यही अवधिमा चीनमा बौद्ध भिक्षुहरूको माध्यमबाट हिन्दुत्वको विचारधारा फैलियो । म्यानमार (ब्रह्मदेश), थाइल्याण्ड (श्याम देश), लाओस (लव देश), भियतनाम (चम्पा देश), कोरिया (गोरिया), इन्डोनेसिया (सुवर्णद्वीप र यवद्वीप) यी सबै राष्ट्रहरूको इतिहास हिन्दुत्वको इतिहास हो ।अष्ट्रेलियाको उत्तरी छेउमा सुमात्रादेखि पपुवा न्यू गिनीसम्म फैलिएको प्रशान्त महासागरमा रहेका टापुहरूको नाम विशुद्ध संस्कृत र भारतवर्षीय सांस्कृतिक मूल्य अनुसार राखिएका छन् । सुमात्रा अर्थात् सुवर्णद्वीप, जाभा अर्थात् यवद्वीप, बालीद्वीप, सुम्बावाद्वीप, शशकद्वीप, श्रीरामद्वीप, यसरी सुन्दद्वीपहरूको श्रृंखला जयद्वीप (आर्यन जय अर्थात् पपुवा न्यूगिनी) सम्म पुग्छ । यो प्रामाणिक हो कि भारतीवर्षीय नाविकहरूले प्रशान्त महासागर अन्वेषण गरेका थिए । यस मार्गबाट पूर्वी दिशामा १८ हजार किलोमिटरको प्रशान्त महासागर पार गरेर दक्षिण अमेरिकाको पेरु र चिलीको तटमा पुगेका थिए ।
सूर्यको पूजा गर्ने इन्का साम्राज्य दक्षिण अमेरिकामा गठन भएको थियो । ती इन्काहरूको मूल पुर्खाहरू चार आर्य इन्काहरू थिए । भारतवर्षबाट गएका महान सूर्य उपासकहरू (अड्ढयर इन्काहरू) को सम्झना अझै पनि त्यहाँका जनजातिहरूले गर्दछन् ।
निरन्तर संघर्षको इतिहास
यस्तो गौरवपूर्ण हिन्दुत्वको विजय गाथाको पछाडि हिन्दुत्वको निरन्तर वैचारिक एवं दार्शनिक संघर्षको इतिहास छ । विगत २५०० वर्षको राष्ट्रिय जीवन संघर्षमय रह्यो । जब कुनै राष्ट्रको सांस्कृतिक र ऐतिहासिक परम्परा लामो र अखण्ड हुन्छ, तब आक्रमणकारीसँगको युद्ध पनि सयौं वर्षसम्म चल्थ्यो । २५०० वर्ष पहिले इरानले आक्रमण गरेको थियो । यो युद्ध झण्डै एक सय वर्ष चल्यो । त्यसको दुई सय वर्षपछि पश्चिम एसियाका सबै देशहरू जितेर ग्रीकहरू भारतवर्षको सीमासम्म पुगे । तर ग्रीकहरू पराजित भएर फर्किनु परेको थियो । त्यसपछि शक जातिले भीषण आक्रमण सुरु भयो । यो संघर्ष करिब पाँच सय वर्षसम्म चल्यो । भारतवर्षमा, दुई संवत्सर, विक्रम सम्वत् र शालिवाहन संवत्सर, अझै पनि शक आक्रमणकारीहरूको पराजयको सम्झनामा प्रचलित छन् । चीनको पश्चिमी सीमा क्षेत्रबाट धेरै जंगली जनजातिहरूले आक्रमण गरिरहे । यसमा युए चि अर्थात् हूण जाती प्रमुख थियो । यी आक्रमणकारीहरूले सम्पूर्ण पश्चिम एसिया र युरोपेली रोमन साम्राज्यलाई धुलोपिठो पारी आफ्नो अधीनमा पारे तर ७५ वर्षसम्म चलेको यो लामो युद्धमा ती भारतवर्षबाट पराजित भए ।
कलियुगाब्दको ३८ औँ शताब्दीमा (१३८८ वर्षअघि) सारा संसार जित्ने उदेश्यले इस्लामिक सम्प्रदाय अरबमा सुरु भयो । केवल बीस वर्ष भित्र, अरब आक्रमणकारीहरूले इजिप्ट, ग्रीस, इराक, टर्की, सिरिया र इरानको संस्कृतिलाई नष्ट ग¥र्यो । ती सबै तरवारको प्रहारमा इस्लामिक राष्ट्र बने । आफ्नो राष्ट्रको परम्परा र पुर्खाको संस्कृति पूरै ध्वस्त भयो । इरानलाई जितेर जब अरब सेनाहरू भारतवर्षको सिमानामा आए, उनीहरूले गान्धारा क्षेत्रमा २२० वर्ष शासन गरे । रणबलको वंशको नेतृत्वमा भयंकर संघर्ष भयो । अरबहरू यसरी पराजित भए कि त्यसपछि कुनै अरब हरूको आक्रमण भएन ।
त्यसपछि मुस्लिम बनेका इरानी, दुरानी र अफगानी जातिहरूद्वारा आक्रमण हुन थाल्यो । भारतवर्षका पश्चिमी सीमामा तीन सय वर्षसम्म भयंकर युद्धहरू जारी रह्यो । त्यसपछि मुगल आक्रमण सुरु भयो । यी सबै इस्लामिक आक्रमणकारीहरूको एउटै लक्ष्य थियो । भारतवर्षको विशाल हिन्दूराष्ट्रलाई मुस्लिम राष्ट्र बनाउने उद्देश्य थियो । अहिलेको सिङ्गो भारत भूमि युद्धभूमि बन्यो । पराक्रमी वीरहरूको अखण्ड सेना भारतका सबै तिर बन्न थाले । इस्लामिक आक्रमणकारीहरूसँग करिब ५० पुस्ताको यो कठिन संघर्ष संसारमै अचम्मको मानिन्छ । दुई सय वर्षअघि भारतमा इस्लामिक आक्रमणकारीहरू पूर्ण रूपमा पराजित भए । तर त्यही अवधिमा बेलायती आक्रमण सुरु भयो । सन् १८५७ मा अंग्रेजहरूसँगको पहिलो युद्ध भएको थियो। त्यसपछिको ९० वर्षको निरन्तर संघर्ष हिन्दू समाज, भारतवर्षकै विजयगाथा हो । सङ्घर्षरत राष्ट्रको जीवनमा सङ्घर्षहरू निरन्तर चलिरहन्छन् । तर यो हजारौं वर्षको संघर्ष थियो र सफलताको प्रेरणा पनि मात्र हिन्दुत्व थियो । यस प्रकारको द्वन्द्वमा विश्वका धेरै राष्ट्रहरूले आफ्नो राष्ट्रियता गुमाए । तर हिन्दुको राष्ट्रियता आज पनि वैदिक कालमा जस्तै छ । सङ्घर्षका बेला पनि ऋषि परम्परा कायम रह्यो । यो विशेषता अरू कुनै राष्ट्रको सन्दर्भमा देखिँदैन । इजरायल मात्र अपवाद हुन सक्छ । भारतवर्षको तुलनामा इजरायल धेरै सानो देश हो ।
करोडौं जनसंख्या, विशाल भूभाग, भौगोलिक विविधता, विविध हावापानी, विविध भाषा, अनगिन्ती सम्प्रदायलाई अनुप्राणित गर्दै आएको भारतवर्ष आफ्नो महान गौरवगाथालाई बोकेर, हजारौं वर्षको सांस्कृतिक परम्परासहित संसारमै सबैभन्दा गौरवका साथ सांस्कृतिक पहिचान आत्मसाथ गर्दै अस्तित्वमा छ । भारत, नेपाल, भुटान लगायत पूर्वी एसियाली राष्ट्रमा हिन्दुत्व, वैदिकता, सनातन धर्मको महान गौरवगाथा अझै पनि सतत प्रवाह भइरहेको छ । वास्तवमा हो, यही हो हाम्रो हिन्दुत्वको विजय गाथा ।
