विद्युतीय मतदान (ई–भोटिङ) कहाँ कहाँ गर्न सकिने, क्षेत्र अध्ययन गर्दै निर्वाच आयोग
माघ २६, काठमाडौं ।
विद्युतीय भोटिङ मेसिनको प्रयोग आगामी ३० वैशाखमा हुने स्थानीय तहको चुनावमा गरिने भएको छ । आयोगले २०७१ सालमा भएको उपनिर्वाचनमा पनि विद्युतीय मतदान गराएको थियो । त्यस्तै २०६४ साल काठमाडौं क्षेत्र नम्बर १ मा भएको चुनावमा पनि विद्युतीय मतदान भएको थियो ।
प्रवक्ता शालिग्राम शर्मा पौडेलले दिएको जानकारी अनुसार कुनै क्षेत्र विशेषमा विद्युतीय मतदानको व्यवस्था मिलाउने तयारी आयोगले गरिरहेको छ। यसपटक पनि केही ठाउँमा विद्युतीय मतदान गर्ने योजनामा छौँ । कति क्षेत्रमा गर्न सकिन्छ, त्यसबारे अध्ययन भइरहेको पौडेलले बताए ।आजको बैठकमा सरकारकातर्फबाट विभिन्न मन्त्रालयमा आइटी क्षेत्रमा काम गरेका प्रतिनिधिका साथै अन्य विज्ञ र कम्पनीका प्रतिनिधिलाई बोलाइएको छ । आयोगले आफूहरूलाई दिउँसो १ बजे छलफलका लागि बोलाएको रामलक्ष्मण भोटिङ मेसिनका सञ्चालक लक्ष्मण रिमालले जानकारी दिए ।
नेकपा एमालेले १०औँ महाधिवेशनमा विद्युतीय भोटिङको प्रयोग गरेको थियो भने गत मंसिरमा सम्पन्न राप्रपाको महाधिवेशनमा, त्यस्तै गैर आवासीय नेपाली संघको निर्वाचनमा पनि यसको प्रयोग गरिएको थियो । विद्युतीय भोटिङ मेसिनबाट मतदान गराएका कारण राप्रपा र एमालेको मत परिणाम निर्वाचन सकिएको केही घण्टामा नै सार्वजनिक हुन सकेको थियो । तर नेपाली कांग्रेसको निर्वाचनमा विद्युतीय भोटिङ मेसिन प्रयोग नहुँदा निर्वाचन परिणाम आउन निकै दिन लागेको थियो । आयोगले आगामी चुनावमा काठमाडौं, भक्तपुर र ललितपुरका स्थानीय तहमा विद्युतीय मतदान गर्ने गरी छलफल गरिरहेको छ । यी तीन जिल्लामा २१ वटा स्थानीय तह रहेका छन् । यदि यसरी गर्न सम्भव नभए महानगरपालिकाहरूमा मात्रै भए पनि विद्युतीय मेसिनको प्रयोग गर्ने योजनामा आयोग छ ।
विद्युतीय भोटिङको व्यवसाय सञ्चालन गरिरहेका रिमालले भने ३० वैशाखको चुनावसम्म यसको व्यवस्थापनका लागि समयको अभाव हुन सक्ने बताएका छन् । एक क्षेत्रमा सातवटा पदका लागि निर्वाचन गराउनु पर्ने हुन्छ । तर एउटै स्थानीय तहमा ३२वटा सम्म वडा हुँदा धेरै मेसिनहरूको प्रयोग गर्नुपर्ने हुन्छ ।यस हिसाबले विद्युतीय मतदानका लागि समयमै प्रक्रिया अघि बढाउनु पर्ने रिमालले बताए । अबको ५ र ७ दिनमा निर्वाचन आयोगले विद्युतीय सम्भावना भएको क्षेत्र यो हो भनेर भन्न सक्यो भने हामीले तयारी गर्न सक्छौँ, रिमालले भने ।
स्थानीय तह निर्वाचन ऐनमा विद्युतीय मतदानसमेत गर्न सकिने प्रावधान छ । ऐनको दफा ३४ को उपदफा ५ मा मतदान गर्ने प्रयोजनका लागि विद्युतीय उपकरण प्रयोग गरिएको अवस्थामा मतदाताले तोकिएबमोजिम विद्युतीय उपकरणद्वारा मतदान गर्नुपर्ने उल्लेख गरिएको छ ।प्रवक्ता पौडेलले बताए अनुुसार निर्वाचन आयोगको मंगलबार बसेको बैठकले विद्युतीय भोटिङको आधार तय गर्न कार्यदल पनि गठन गरेको छ । आर्थिक र प्राविधिक पक्षबारे अध्ययन गरेर एक सातामा आयोगलाई प्रतिवेदन दिनुपर्ने समयसीमा तोकिएको छ।