२ साउन, काठमाडौं । आषाढ शुक्ल एकादशीको अवसर पारेर आज प्रत्येकको घरमा तुलसीको बिरुवा मोठमा सारिएको छ । एक महिनाअघि ज्येष्ठ शुक्ल एकादशीका दिन‌‌ राखिएको तुलसीको दलको बिरुवा  आजको दिन भगवान् विष्णुको प्रतीक तुलसी घर–घरमा  रोप्ने परम्परा छ । 

सनातन वैदिक परम्पराअनुसार आषाढ शुक्ल एकादशीदेखि कार्तिक शुक्ल एकादशी(हरिबोधिनी एकादशी)सम्म चार महिना भगवान् विष्णु क्षीरसागरमा शयन गर्ने भएको आजको दिनलाई हरिशयनी एकादशी भनिन्छ ।आज तुलसी घर–घरमा  रोप्ने भएकोले हरिशयनी एकादशीलाई तुलसीरोपण दिवस पनि भनिन्छ । यो एकादशीका दिन चीर निन्द्रामा गएका भगवान् हरि चर्तुमास सकी एकैचोटि कार्तिक महिनाको हरिबोधिनी एकादशीमा मात्र जाग्ने जनविश्वास पाइन्छ ।

एक वर्षमा २४ एकादशी पर्छन् । सक्नेले सबै एकादशीमा फलाहार मात्र गरेर व्रत बस्छन् । नसक्नेले चतुर्मासका चार महिनामा पर्ने आठ एकादशीमा व्रत बस्छन् । कामकाजमा सक्रिय हुनुपर्ने र चार महिनासम्म पनि फलाहार गर्न नसक्नेले भने हरिशयनी एकादशी र हरिबोधिनी एकादशीका दिन मात्र फलाहार गरी व्रत बस्ने गर्दछन्।

‘भविष्योत्तर’ पुराणमा उल्लेख भएअनुसार सर्वप्रथम यो एकादशीको महिमा भगवान ब्रह्माले नारदजीलाई भनेको र पछि युधिष्ठिरले भगवान कृष्णलाई सुनाएको उल्लेख छ ।

हरिशयनी एकादशीमा पूजा अर्चना र व्रत बस्नाले सम्पूर्ण पापको मोचन हुने र सुकर्म फल प्राप्त हुने विश्वास रहिआएको छ ।

रुघाखोकी, ज्वरो जस्ता थुप्रै बिरामीहरूको उपचारमा तुलसी, घरेलु औषधिका उपयोगमा ल्याउने गरिन्छ । तुलसी घरमा रोप्नाले घर वरपर नकारात्मक उर्जाहरू नास हुने मान्यता पनि छ । हिन्दूहरूका लागि तुलसीको निक्कै महत्व रहने गरेको छ । त्यसैले पनि होला प्रायः हिन्दूहरूले आफ्ना घर अगाडि तुलसीको मठ बनाएर राख्छन् । तुलसीको मठ हुने घरलाई तीर्थ समान मानिन्छ ।